Oś czasu dialogu

Z datą maj 2022 został opublikowany w 111 numerze kwartalnika „Karta” tekst „Deklaracja Domu Wschodniego” – Oświadczenie osób, środowisk i instytucji podejmujących współdziałanie na rzecz Domu Wschodniego – idei pokojowego porozumienia społeczeństw Europy Wschodniej – w jego warszawskiej inauguracyjnej siedzibie – Witrynie, a docelowo w zespole pałacowo-parkowym w Mordach. Następnie…Przeczytaj więcej

To nie jest wojna Rosji z Ukrainą. To napaść barbarzyństwa na wolny świat. Wierzymy, że państwowy bandytyzm nie może być zwycięski w demokratycznej Europie. Ukraina stała się Majdanem Wolności – linią obronną całego świata. Jesteśmy z Wami.

KARTA dołączyłay do grona instytucji świętujących 30. rocznicę niepodległości Ukrainy w ramach inicjatywy Ukraina 30 PL. 24 sierpnia 1991 Rada Najwyższa Ukrainy uchwaliła Deklarację Niepodległości. Polska była pierwszym krajem, który tę niepodległość uznał. Zachęcaliśmy do podpisania się pod wspólnymi życzeniami dla Ukrainy na tej stronie. Tak jak 5 lat temu, w…Przeczytaj więcej

Upoważniony przez Rodzinę Michał Przewłocki odebrał 11 stycznia klucze do pałacu (całość – od 30 lat nieużywana – to blisko 4000 m kw. powierzchni pod dachem, 10 h parku). Szukając wsparcia burmistrza, firm i mieszkańców Mordów, KARTA zaczyna uruchamiać tam ośrodek dialogu Polski ze Wschodem (z Ukraińcami, Białorusinami, Litwinami, Rosjanami,…Przeczytaj więcej

KARTA, razem z 37 innymi polskimi organizacjami pozarządowymi, w tym wszystkimi należącymi do Obywatelskiego Forum UE-Rosja, podpisał listy skierowane do prof. Jacka Czaputowicza, Ministra Spraw Zagranicznych i Zbigniewa Bońka, Prezesa Polskiego Związku Piłki Nożnej o podjęcie działań na rzecz uwolnienia osób więzionych przez Federację Rosyjską z powodów politycznych. Listy można…Przeczytaj więcej

W druku ukazała się „Karta” nr 93. Tematem numeru jest wolna Rosja – od lutego do października 1917. Dzienniki pisane po abdykacji cara pokazują, jak wielka była szansa Rosji na wolność, przed pacyfikacją bolszewicką. Partnerem tej publikacji jest powołane w Warszawie Stowarzyszenie „Za Wolną Rosję”, skupiające głównie rosyjskich emigrantów. Grupa ta…Przeczytaj więcej

Archiwum Fotografii KARTY zakończyło prace nad dwuletnim projektem realizowanym w ramach Międzynarodowego Archiwum Białoruskiego. Zdigitalizowaliśmy, opracowaliśmy i udostępniliśmy 10 tys. zdjęć ze zbiorów Stowarzyszenia „Dyjaryusz” z Mińska. Prace były realizowane we współpracy z członkami stowarzyszenia. Opracowane fotografie są dostępne w Bibliotece Cyfrowej Międzynarodowego Archiwum Białoruskiego.

KARTA rozpoczyna prace nad książką Poliny Żerebcovej (ur. 1985) „Mrówka w słoiku. Dzienniki czeczeńskie 1994–2004”. Autorka zaczęła pisać dziennik jako 9-letnia dziewczynka. Początkowo widziała wojnę oczami dziecka, dzięki czemu jej zapis jest wyjątkowo szczery i otwarty. Notowała z coraz większą dojrzałością zdarzenia wojenne, stosunki narodowościowe, życie mieszkańców Groznego – Czeczenów.  Więcej…Przeczytaj więcej

Podczas uroczystości w Pałacu Potockich UW ogłoszono księgę pamiątkową na cześć prof. Jerzego Pomianowskiego, prozaika, tłumacza, redaktora, współpracownika „Kultury” paryskiej – z okazji jego 95-lecia. W księdze znalazł się autorski tekst Zbigniewa Gluzy pt. Rosja jako zadanie społeczne, przedstawiający wspólne z „Memoriałem” doświadczenie KARTY w kontaktach Polska–Rosja, w tym krytykę oficjalnych…Przeczytaj więcej

Ośrodek KARTA objął patronat medialny nad międzynarodową konferencją naukową – organizowaną przez Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk. Konferencja pt. Gra o świat: w stronę nowej Jałty? nawiązuje do przypadającej w lutym 2015 roku 70. rocznicy spotkania Wielkiej Trójki w Jałcie. Miejsce tego spotkania – Krym – jest miejscem z…Przeczytaj więcej

Forum Społeczeństwa Obywatelskiego EU–Rosja (EU–Russia Civil Society Forum), które skupia 128 organizacji pozarządowych, w tym 69 z Rosji, 47 z Unii Europejskiej, w tym 7 z Polski (KARTA jest członkiem od października 2011), oraz 12 międzynarodowych, wydało oświadczenie w związku z presją i restrykcjami wobec rosyjskiego „Memoriału”. Treść oświadczenia można…Przeczytaj więcej

Sąd Najwyższy Federacji Rosyjskiej odroczył sprawę rosyjskiego „Memoriału” do 17 grudnia 2014. 22–23 listopada 2014 zjazd członków „Memoriału” dokona zmian w statucie, odpowiadając na „administracyjne” zarzuty władz. Odroczenie rozprawy jej nie zamyka, ale może oznaczać pewną wrażliwość postsowieckich urzędników na reakcje z zagranicy. Protestowali Polacy (list KARTY podpisany przez 31…Przeczytaj więcej

Podczas polsko-białoruskiej konferencji naukowej „Wrzesień 1939 w tradycji historycznej i historii mówionej” w Mińsku (Białoruś) odbyła się również uroczystość wręczenia nagród w konkursie historycznym dla młodzieży (siostrzany dla Historii Bliskiej). W obu wzięła udział Alicja Wancerz-Gluza, koordynatorka polskiego konkursu historycznego dla młodzieży, występując również jako przedstawicielka sieci EUSTORY. Przy tej…Przeczytaj więcej

Dzięki Fundacji Edukacja dla Demokracji w ramach programu „RITA – Przemiany w Regionie” KARTA zrealizowała projekt „Prawa człowieka w Białorusi – Historia – Współczesność”, którego celem było przekazanie białoruskim partnerom doświadczeń w zakresie: dokumentowania represji autorytarnego systemu, metod pracy z archiwaliami, digitalizacji i upowszechniania dokumentów. W wyniku projektu na stronie Międzynarodowego Archiwum Białoruskiego opublikowanych zostało 12…Przeczytaj więcej

Do organizacji współpracujących z MAB, prowadzonym przez Ośrodek KARTA, dołączyło powstałe w 1989 roku Towarzystwo Kultury Białoruskiej w Litwie, przekazując już pierwsze dokumenty i fotografie dotyczące dziejów białoruskiego ruchu na rzecz krzewienia kultury białoruskiej w Litwie, a także organizacja społeczna Muzeum Białoruskie im. I. Łuckiewicza w Wilnie, która dysponuje bogatą kolekcją zbiorów…Przeczytaj więcej

Debata KARTY: Czy możemy zrozumieć sąsiadów – Ukraińców, Litwinów, Białorusinów, Rosjan? Dlaczego się nie udaje? (DSH, 23 listopada 2013, 17.00-20.00) – była ciągiem kilkuminutowych wystąpień ok. 30 osób. Goście otrzymali najnowszy numer „Karty” (77). 

KARTA zakończyła realizację projektu pt. Na przekór autorytaryzmowi – digitalizacja i upowszechnianie niezależnych wydawnictw białoruskich. W ramach zadania zdigitalizowano i wprowadzono do Biblioteki Cyfrowej Ośrodka KARTA 80 tytułów (3000 stron) czasopism ukazujących się poza oficjalnym obiegiem na Białorusi w latach 80. i 90. XX wieku. Prace prowadziliśmy wspólnie ze Stowarzyszeniem…Przeczytaj więcej

KARTA zorganizowała konferencję prasową w związku z zamieszczeniem w „Gazecie Wyborczej” informacji na temat „listy białoruskiej”.W konferencji wzięli udział Zbigniew Gluza, Prezes Ośrodka KARTA i Anna Dzienkiewicz z „Indeksu Represjonowanych”.Na podstawie porównania skanu strony z wykazu odnalezionego przez prof. Natalię Lebiediewą umieszczonego na stronie internetowej www.gazeta.pl i w dzisiejszym wydaniu…Przeczytaj więcej

Nowość z serii „Tematy Karty” – Oblężone pod red. Agnieszki Knyt – zdobyła nominację w plebiscycie na najlepszą książkę historyczną roku portalu Histmag.org „Historia zebrana”. Z recenzji Romana Sidorskiego, członka jury: „Oblężone to tomik […] dotykający słabo u nas znanej, niemal zapomnianej tragedii oblężonego Leningradu. W Polsce wciąż trzeba przypominać, że większość…Przeczytaj więcej

Wieloletni partner Ośrodka KARTA – Stowarzyszenie „Memoriał” jednym z laureatów Nagrody Kustosza Pamięci Narodowej 2012.Sylwetki wszystkich laureatów nagrody Kustosz Pamięci Narodowej zostały przybliżone na filmie IPNtv, który można zobaczyć na kanale Youtube tutaj.  Uroczystość wręczenia statuetek odbyła się na Zamku Królewskim w Warszawie.  Można ją obejrzeć na filmie IPNtv tutaj.

Podczas III Kongresu Kultury Chrześcijańskiej w Lublinie zespół redakcyjny „Karty” wyróżniono nagrodą przyznaną przez arcybiskupa Józefa Życińskiego „Memoria iustorum – Pamięć sprawiedliwych”: „w uznaniu zasług w dziedzinie poszukiwania nowych form współpracy polsko-ukraińskiej. W szczególności zaś za: odwagę w podejmowaniu bolesnych tematów, które mogłyby łatwo ranić, gdyby emocje stawiano wyżej od…Przeczytaj więcej

KARTA Postanowiła odpowiedzieć na ataki dotyczące szacowanej przez Indeks Represjonowanych liczby Polaków i obywateli polskich represjonowanych w ZSRR. Te ataki zainicjował Stanisław Rymaszewski, autor wydanej w 2006 roku broszury „W obronie zaginionych krzyży.” Sprawa toczy się dalej. Sybiracy trwają przy swej uchwale w sprawie 1,35 miliona deportowanych, gdy wszystkie badania…Przeczytaj więcej

KARTA przygotowała dla IPN-u projekt Centrum Informacji o Represjonowanych (CIR), sugerując, by było to miejsce koordynujące wszelkie działania związane z prześladowaniami ze strony obu systemów totalitarnych. Rozmowy w IPN-ie wyjaśniły, że projekt CIR-u – zakładający gromadzenie w jednym miejscu danych z okupacji niemieckiej, represji powojennych (IPN) i naszego „Indeksu Represjonowanych”…Przeczytaj więcej

Akcja „Koniec Jałty. Przez Solidarność do Europy” miała przypomnieć społeczeństwu, w jaki sposób Polska podważyła system jałtański. Na akcję złożyły się: 8-odcinkowy cykl w TVP1 (produkowany w Ośrodku KARTA na Narbutta 29 – studio mieliśmy na korytarzu), polsko- i anglojęzyczna publikacja książkowa przedstawiająca upadek komunizmu w Polsce i innych krajach…Przeczytaj więcej

11 lipca 2003 prezydenci Polski i Ukrainy odsłonili w Porycku pomnik w 60. rocznicę mordu ukraińskiego na Polakach. Kuczma i Kwaśniewski dokonali rytualnego gestu pojednania. Jednak nie dało to żadnych pozytywnych skutków dla obu naszych narodów – niemal zaraz po rocznicy zamarły wszelkie nasze projekty podejmowane z Ukraińcami; wszyscy wycofali…Przeczytaj więcej

17 września 2001 odbyło się w Ośrodku KARTA na Narbutta 29 w Warszawie uroczyste otwarcie Internetowego Centrum „Indeksu Represjonowanych”. Liczyliśmy, że taki akt publiczny pomoże w ratowaniu „Indeksu” i samej KARTY – zagrożonych ze względu na poważne kłopoty finansowe. Wzięli w nim udział premier Jerzy Buzek oraz prezes IPN Leon…Przeczytaj więcej

Na konferencji prasowej w gmachu Ministerstwa Sprawiedliwości KARTA przedstawiła stan wiedzy o represjach sowieckich – na zamknięcie realizowanego wspólnie z „Memoriałem” projektu. Autorzy raportu – profesorowie Stanisław Ciesielski, Wojciech Materski i Andrzej Paczkowski – opierając się na najnowszych ustaleniach historiografii, omówili także wyniki prac „Indeksu”: czego udało się dokonać i…Przeczytaj więcej

KARTA współorganizowała publiczne wydarzenie: Na placu Zamkowym zebrało się ponad tysiąc osób. Zaczęło się syreną: alarm dla miasta! Z uwagą słuchano przedstawiciela władz czeczeńskich, potem Janiny Ochojskiej (od tego dnia PAH zbierała znaczniejsze środki na pomoc uchodźcom z Czeczenii), songów, oświadczeń czytanych przez „Ósemki” [Teatr Osmego Dnia]. Potem jeden ze…Przeczytaj więcej

Podczas IV seminarium „Polska–Ukraina: trudne pytania” został zaakceptowany plan projektu dokumentacji wzajemnych zbrodni z lat 40., powołano jego polsko-ukraińską radę naukową. Ten pomysł wyrósł z doświadczenia KARTY „Indeksu Represjonowanych”, wiedzieliśmy, jak imiennie upamiętniać ofiary masowych zbrodni. Niezbędność przedsięwzięcia zdefiniowano na III seminarium, pół roku wcześniej – w Łucku; zebrani uznali,…Przeczytaj więcej

Wspólnie z Forum Europy Środkowo-Wschodniej przy Fundacji Batorego oraz „Kołem Podkowy” KARTA zorganizowała w Podkowie Leśnej spotkanie „Czas dysydentów” przy udziale uczestników i badaczy ruchu dysydenckiego z 14 krajów Europy. Na spotkanie przybyło blisko trzydzieści osób z zagranicy, m.in.: z Rosji, Ukrainy, Białorusi, Litwy, Łotwy, Estonii, Czech, Słowacji, Węgier, Niemiec,…Przeczytaj więcej

Andrzej Żupański, Władysław Filar i Edmund Bakuniak przekonali swoje środowisko o konieczności wznowienia dialogu, a następnie uzyskali zgodę Związku Ukraińców w Polsce na wspólne zorganizowanie cyklu naukowych seminariów. Początek cyklu trudno uznać za udany. Seminarium inauguracyjne „Polska–Ukraina: trudne pytania”, które odbyło się na Wołyniu, w Łucku, w marcu 1996, podjęło…Przeczytaj więcej

Wiosną 1995 roku nastąpiło chwilowe wstrzymanie współpracy nad badaniem historii z przyjaciółmi z moskiewskiego Memoriału, którzy to zaangażowali się w obronę praw człowieka w najeżdżanej przez wojska rosyjskie Czeczenii. Wspólpracujący z Kartą fotoreporter, Tomasz Kizny towarzyszył w wyprawie rosyjskiemu ombudsmanowi Siergiejowi Kowaliowowi w jednej z czeczeńskich wypraw. Wyjazd do Groznego…Przeczytaj więcej

Już od wydania pierwszych numerów legalnej „Karty” zaczęła napływać korespodencja od rodzin ofiar z Wołynia z apelem o podjęcie się tematyki tamtejszych rzezi z lat czterdziestych. I tak na przykład w ósmym numerze „Karty” opublikowany został zbiór świadectw „Karczowani” zmierzający się z tą problematyką. Zdając sobie sprawę, że wspólne definiowanie…Przeczytaj więcej

W czerwcu 1993 roku delegacja KARTY wzięła udział w „Tygodniu Sumienia” w Londynie, wydarzeniu zorganizowanym przez środowisko Kresowiaków, którzy wraz z Andersem znaleźli się na Zachodzie. Oficjalnym współorganizatorem wydarzenia był Komitet Archiwum Wschodniego z siedzibą w Londynie. Pod kątem zainteresowania brytyjskie wydarzenie odbiegało od tych wcześniejszych. Zainicjonowanych zostało niewiele nowych…Przeczytaj więcej

Kiedy wiosną 1992 roku potwierdziło się przekonanie, że głównym zagranicznym partnerem KARTY będzie Ośrodek Badań, Informacji i Upowszechniania (NIPC) „Memoriał” w Moskwie, postanowiono zorganizować w Warszawie „Tydzień sumienia” – na wzór Tygodnia sumienia, organizowanego przez NIPC w Rosji. Celem przedsięwzięcia była organizacja spotkań polskich ofiar sowietyzmu z Memoriałowcami z Rosji,…Przeczytaj więcej